piątek, 20 stycznia 2012

Krótko o hymnie kaszubskim



    Słowo hymn pochodzi z greki (hymnos) i oznacza odświętną pieśń pochwalną. W dawnych czasach hymn był śpiewany na cześć bożków, bohaterów, idei; współcześnie identyfikowany jest z pieśnią patriotyczną lub reprezentującą określoną społeczność.

    Kaszubskich hymnów powstało w ostanich wiekach (począwszy od XIX) kilka, są one powiązane z działalnością różnych kaszubskich stowarzyszeń / organizacji, powstały w ich środowiskach lub były/są przez nie promowane.

    Pieśni oficjalnie ogłoszonej hymnem Kaszubów, którą można przyrównać do funkcji  jaką pełni polski hymn narodowy, nie ma. Pretendują do tej roli obecnie dwie Zemia rodnô – Jana Trepczyka oraz Marsz kaszubski - Hieronima Derdowskiego.

Zachęcamy wszystkich do zaśpiewania jednego z takich hymnów:


Zemia rodnô, pëszni kaszëbsczi kraju,
Od Gdunska tu, jaż do Roztoczi bróm!
Të jes snôżô jak kwiat rozkwitłi w maju.
Ce, tatczëzna jô lubotną tu móm.
Samborów miecz i Swiatopôłka biôtczi
W sposobie ce dlô nas úchowałë
Twoje jô w przódk bëlné pocyskóm kwiôtczi.
Odrodë cél Kaszëbóm znôu brënie.
Tu jô dali mda starża zemi trzimôł
Skądka zôczątk rodnô naj rózga mô.
Tu mda dali domocëznë sa jimôł.
Jaż zajasni i nama brzôd swój dô.


Przekład na język polski:

Ojczysta ziemio, wspaniały kaszubski kraju
Od Gdańska tu aż do Roztoki bram
Tyś piękna jest jak kwiat rozkwitły w maju
W Tobie Ojczyznę ukochaną mam.
Sambora miecz i Świętopełka walki
W gotowości dla nas zachowały Cię
Do przodu rzucę Twoje piękne kwiatki
Odrodzenia dzieło Kaszubom jawi się
Tu będę dalej trzymał straż tej Ziemi
Gdzie mój ród swój początek ma
Tu będę dalej uprawiał swą dziedzinę
Aż zajaśnieje i owoc swój nam da.


Kaszëbë to më !

Polecamy równiej piosenkę pt.''Kaszëbsczé jezora''.


Kaszëba mô cwiardą mòwă, ale mitczé serce.
 Kaszub ma twardą mowę, ale miękkie serce.

Z kaszubskim za pan brat!

Język kaszubski - mowa zachodniosłowiańska o spornym statusie – w zależności od przyjętych kryteriów uznawana za odrębny język lub dialekt języka polskiego. Często przyjmowane jest stanowisko pośrednie, unika się określania jej jako "język" lub "dialekt" albo określa się ją jako etnolekt. Z prawnego punktu widzenia kaszubszczyzna jest w Polsce językiem regionalnym. Kaszubskim posługuje się w Polsce na co dzień ponad 50 tys. Kaszubów.

Tyle zawsze było historii Kaszubów, ile w niej było dokonań samych Kaszubów.
Ale historia ich będzie trwała tak długo, dopóki imię Kaszubów, ich mowa,
ich obyczaj, ich kultura będą stanowiły wartość dla nich samych.

prof.Gerard Labuda

Znając już definicję, przejdźmy teraz do podstaw w alfabecie kaszubskim.Przy nauce języka kaszubskiego warto zwrócić uwagę na odmienną formę liter niż w języku polskim.Postaramy się wam to bliżej przedstawić.

  • ą brzmi jak nosowe ó, przed samogłoskami szczelinowymi zachowuje nosowość, przed zwartymi i zwarto-szczelinowymi rozkłada się na samogłoske ustną i spółgłoskę nosową np. kąt - kónt, gôdają - gôdajó
  • ã brzmi jak an w słowie kwadrANs, na końcu wyrazu całkowicie się odnosawia i brzmi jak a
  • é dźwięk pomiędzy e oraz y, czasami brzmi jak yj, a na końcu wyrazu jak y/i
  • ń jak polskie, w dialekcie północnym wymawiane jak n np. Gduńsk - Gdunsk
  • ô wymowa zbliżona do wymowy liter e lub o
  • u podobnie jak polskie u, choć często wymowa jest przesunięta w stronę i, podobne do niemieckiego ü
  • w wymawiamy ł w takich wyrazach jak wòda - łeda (woda) czy wòł - łół (wół), w pozostałych przypadkach podobnie jak w języku polskim         
  •   Pamiętaj: Spółgłoski dziąsłowe czszż są wymawiane zawsze miękko!


Poniższa piosenka ułatwi wam naukę: